هنگامي كه شكايت خود را در مرجع دادگستري مطرح مي‌كنيم، در صورتي كه مرجع اشتباه را انتخاب كرده باشيم دادگاه قرار عدم صلاحيت صادر مي‌كند، ممكن است اين سوال مطرح شود كه صلاحيت ذاتي چيست؟ و زماني كه نتوانيد به اين سوال خود پاسخ دهيد باز هم در طرح دعواي خود دچار مشكل مي‌شويد. در اين مقاله به اين سوال پاسخ داده‌ايم.
براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.
منبع » صلاحيت ذاتي
صلاحيت
صلاحيت به‌معناي اهليت مرجع رسيدگي‌كننده براي رسيدگي به امور قضايي است.
صلاحيت به دو دسته تقسيم مي‌شود:
۱.صلاحيت ذاتي.
۲.صلاحيت نسبي.
صلاحيت ذاتي
صلاحيت يك مرجع از سه حيث، صلاحيت ذاتي نام دارد به‌عبارت ديگر، صلاحيت ذاتي داراي سه مولفه است:
۱.صنف ( قضايي يا اداري ).
۲.نوع ( عمومي يا اختصاصي ).
۳.درجه ( بدوي يا تجديدنظر ).
تقسيم‌بندي مراجع از حيث صنف
از اين حيث، به دو دسته قضايي و اداري تقسيم مي‌شوند:
۱.مراجع قضايي: مراجعي هستند كه به اختلاف ناشي از روابط و حقوق خصوصي في‌مابين مردم رسيدگي مي‌كنند مثل دادگاه عمومي.
۲.مراجع اداري: مراجعي هستند كه به تظلمات مردم از دولت يا به اختلافات في‌مابين مردم و دولت يا نهادهاي عمومي درصورتي كه اختلاف ناشي از اعمال حاكميت باشد رسيدگي مي‌كنند. مواردي مانند دريافت ماليات، دريافت عوارض گمرك و…. در شمار اعمال حاكميت‌اند.
تقسيم‌بندي مراجع از حيث نوع
از اين حيث، مراجع به دو دسته عمومي و اختصاصي تقسيم مي‌شوند:
۱.مراجع عمومي: مراجعي هستند كه صلاحيت رسيدگي به تمام دعاوي و اختلافات مربوطه را دارند به‌جز آن چه به‌موجب ساير قوانين در صلاحيت ساير مراجع قرار گرفته است.
۲.مراجع اختصاصي: مراجعي هستند كه فقط صلاحيت رسيدگي به موضوعاتي را دارند كه صراحتا طبق قانون در صلاحيت ايشان قرار گرفته است.
دراين خصوص توجه داشته باشيد كه:
الف. مراجع رسيدگي‌كننده به دعاوي حقوقي به دو دسته عمومي و اختصاصي تقسيم مي‌شوند.
ب. مراجع رسيدگي‌كننده به امور كيفري نيز به دو دسته عمومي و اختصاصي تقسيم مي‌شوند.
ج. مراجع اداري نيز به دو دسته عمومي و اختصاصي تقسيم مي‌شوند.
تقسيم‌بندي مراجع از حيث درجه
مراجع رسيدگي‌كننده به دعاوي و اختلافات، داراي سلسله مراتبي هستند كه اين سلسله مراتب بايد رعايت شود؛ از اين حيث، مراجع رسيدگي‌كننده به تالي و عالي تقسيم مي‌شوند. دراين خصوص توجه داشته باشيد كه:
۱. براي مثال، شوراي حل اختلاف و محاكم عمومي، مرجع تالي و دادگاه تجديدنظر و ديوان عالي كشور، مرجع عالي هستند.
۲. در مراجع اداري و غيردادگستري نيز اين تقسيم‌بندي وجود دارد. براي مثال در مقام رسيدگي به اختلافات ناشي از روابط كار، هيات تشخيص اداره كار، مرجع تالي و هيات حل اختلاف اداره كار، مرجع عالي است.
۳. تا وقتي كه به ماهيت دعوايي در مرجع پايين‌تر رسيدگي نشده، رسيدگي به آن دعوا در مرجع بالاتر ممكن نيست.
احكام صلاحيت ذاتي
۱. قوانين مربوط به صلاحيت ذاتي، عطف‌بماسبق مي‌شود و با توجه به اثر فوري اين مقررات، شامل دعاوي مطروحه نيز مي‌شود.
۲. اين قواعد، آمره است پس اصحاب دعاوي نمي‌توانند با توافق صريح يا ضمني، دعواي مطروحه را به مراجع فاقد صلاحيت ذاتي واگذار كنند.
۳. مرجعي كه دعوا در آن‌جا مطرح مي‌شود اگر فاقد صلاحيت ذاتي باشد مكلف است حتي بدون ايراد از جانب شخص ذي‌نفع، از رسيدگي خودداري كند و قرار عدم صلاحيت صادر كند زيرا قواعد صلاحيت ذاتي جزء قواعد آمره است.
۴. اگر راي از مرجعي كه فاقد صلاحيت ذاتي است صادر شود، در مرحله تجديدنظر يا فرجام، مرجع رسيدگي‌كننده راي صادره را نقض مي‌كند حتي اگر در مرحله بدوي به آن اعتراض نشده باشد.
۵. صحيح است كه طرفين مي‌توانند حق تجديدنظرخواهي را از خود سلب كنند و همچنين محكوم‌عليه مي‌تواند اقدام به تجديدنظر نكند اما طرفين نمي‌توانند دادگاه تجديدنظر را مرجع بدوي رسيدگي به اختلافات خود قرار دهند. اگر طرفين با توافق يكديگر مقرر كنند كه دعوا ابتدا در مرحله تجديدنظر مطرح شور دراين‌صورت، دادگاه قرار عدم صلاحيت صادر مي‌كند.
براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص صلاحيت ذاتي، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون صلاحيت ذاتي پاسخ دهند.
براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد يا مي توانيد مقالات مجله حقوقي وكيل دات كام را مطالعه نماييد.
منبع » صلاحيت ذاتي