ازدواج و برقراري پيوند نكاح ميان زن و مرد از اهداف خلقت و يكي از مهم‌ترين مراحل زندگي افراد است. هدف از ازدواج به آرامش رسيدن زن و مرد و رشد و شكوفايي آنان در قالب خانواده است. با وجود تبليغ و تاكيد فراوان درباره ازدواج و تشكيل خانواده، قانون و شرع عقد نكاح و ازدواج را در شرايط خاصي يا با برخي افراد خاص ممنوع دانسته‌اند كه ما آن‌ها را تحت عنوان موانع نكاح مي‌شناسيم. حال مي‌خواهيم بدانيم اين موانع چيست و تحت چه شرايطي ايجاد مي‌شود.
براي كسب اطلاعات بيشتر بر روي لينك زير كليك كنيد :
موانع نكاح
منظور از موانع نكاح مواردي هستند كه در صورت موجود بودن مانع از بسته شدن صحيح عقد نكاح مي‌شوند كه عبارتند از:
1. قرابت | موانع نكاح
قرابت و خويشاوندي در مواردي كه قانون اشاره كرده است: قرابت به معناي رابطه خويشاوندي به صورت نسبي، سببي و رضايي است كه در موارد خاص زير مانع بسته شدن عقد نكاح مي‌گردند.
الف) قرابت نسبي
هم خوني و داشتن جد مشترك، موجد اين نوع قرابت است كه مطابق ماده ۱۰۴۵ ق.م ازدواج با اين اقارب ولو نسبت حاصل شبهه و زنا باشد منع شده است:
۱- ازدواج با پدر، مادر و اجداد آن‌ها مانند پدربزرگ، مادربزرگ و… تا هر قدر كه بالا رود.
۲- ازدواج با فرزندان و فرزندان آن‌ها تا هر قدر كه نسل پائين رود.
۳- نكاح با برادر، خواهر و فرزندان ايشان هر چقدر كه نسل ادامه يابد و زاد و ولد صورت گيرد.
۴- ازدواج با عمه و خاله خود و والدين.
ب) قرابت رضاعي
اين نوع قرابت در اثر نوشيدن شير زني غير از مادر خود، با آن زن و بستگان او ايجاد مي‌شود كه به آن قرابت شيري نيز گويند و از حيث ممنوعيت و حرمت ازدواج همانند اقارب نسبي است.
ج) قرابت سببي
قرابت سببي بر اثر ازدواج پديد مي‌آيد و در موارد زير براي مرد ممنوع است:
۱- ازدواج با مادر و اجداد زن چه نسبي باشند و چه رضاعي.
۲- ازدواج با زني كه قبلا زن پدر و يا زن يكي از اجداد او و يا زن پسر و يا يكي از اجداد او باشد حتي در صورت رضاعي بودن قرابت.
۳- ازدواج با دختر زن (ولو قرابت رضاعي) به شرطي كه ميان زن و شوهر رابطه زناشويي برقرار شده باشد.
۴- ازدواج با خواهر زن مگر بعد از انحلال نكاح. (چه دائمي و چه منقطع باشد)
۵- ازدواج با دختر برادر زن يا دختر خواهر زن مگر با اجازه از همسر خود.
2. شوهر داشتن و در عده بودن زن
ازدواج با زن شوهردار موجب اختلاط نسل شده و در قانون ما ممنوع مي‌باشد و ضمانت اجراي قانوني در پي دارد. مطابق ماده ۱۰۵۰ ق.م چنانچه مردي بداند زن شوهر دارد و ازدواج با او حرام است اما با او عقد كند اين عقد باطل بوده و زن تا ابد بر او حرام مي‌شود.
حكم در عده بودن زن نيز در اين ماده همانند حكم ازدواج با زن شوهردار است. چنانچه مرد با زني كه در عده طلاق يا عده وفات باشد ازدواج كند آن عقد باطل و زن تا ابد بر او حرام خواهد شد. البته در ماده بعدي (ماده ۱۰۵۱ ق.م) بيان شده است كه چنانچه زوج از متاهل يا در عده بودن زن آگاه نباشد، عقد باطل شده ولي حرمت ابدي ايجاد نمي‌شود.
3. لعان | موانع نكاح
ماده ۱۰۵۲ ق.م به لعان اشاره مي‌كند و بيان مي‌كند بعد از لعان زن و مرد تا ابد به يكديگر حرام خواهند شد. لعان عبارت است از مراسمي كه طي آن زوجين لعن مي‌فرستند. مرد زن را زناكار مي‌داند و زن نيز ادعاي شوهرش را كذب و دروغ مي‌خواند. پس از پايان لعان، زوجين از يكديگر جدا شده و تا ابد بر يكديگر حرام مي‌شوند.
4. چهار زن دائمي
در قانون و شرع ما داشتن ۴ زن دائمي براي مرد در صورت وجود شرايطي مانند تمكن مالي و… مجاز مي‌باشد اما تجاوز از اين تعداد ممنوع است و ضمانت اجراي قانوني به دنبال خواهد داشت.
5. كافر بودن مرد
مطابق ماده ۱۰۵۹ ق.م ازدواج زن مسلمان با مرد غير مسلمان و كافر جايز نمي‌باشد. در اين ماده سخني از ازدواج مرد مسلمان با زن كافر به ميان نيامده است و سكوت قانون در اين مورد، نشان دهنده اجازه نكاح مرد مسلمان با زن غيرمسلمان است.
6. مطلقه بودن به ۳ و ۹ طلاق
بر اساس ماده ۱۰۵۷ و ۱۰۵۸ ق.م هر گاه زني ۳ بار متوالي از مردي طلاق بگيرد بر او حرام مي‌شود مگر زماني كه پس از ۳ مرتبه طلاق به نكاح دائمي مردي ديگر درآيد و پس از نزديكي به دلايلي چون طلاق، فسخ نكاح يا فوت زوج از زوجيت او خارج شود. هرگاه زني ۹ بار از مردي طلاق بگيرد كه ۶ تاي آن‌ها عدي باشد بر او تا ابد حرام مي‌شود.
7. احرام
احرام به نخستين عمل در مناسك عمره و حج گويند؛ اگر زن و مردي كه در احرام هستند ازدواج كنند عقد آنان باطل و تا ابد بر يكديگر حرام مي‌گردند.
8. زنا | موانع نكاح
زنا يكي ديگر از مواردي است كه در قانون مدني در رابطه با موانع نكاح به آن اشاره شده است. در ماده ۱۰۵۴ ق.م آمده است كه زنا با زن متاهل يا زني كه در ايام عده رجعيه است حرمت ابدي ايجاد مي‌كند.
در ماده ۱۰۵۵ق.م نيز آمده است كه چنانچه مردي با شبهه و يا زنا با زني نزديكي كند حكم مانعيت ازدواج او با اقارب سببي ايجاد شده از طريق زنا همانند حكم مانعيت ايجاد شده با ازدواج و نكاح صحيح است. به عنوان مثال مرد ديگر نمي‌تواند با مادر زني كه با او زنا نموده، ازدواج نمايد.
در ماده بعدي نيز قانون بيان مي‌كند كه چنانچه مردي با پسري عمل شنيع انجام دهد ديگر اجازه ازدواج با مادر، خواهر و يا دختر او را ندارد.
براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص موانع نكاح، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون موانع نكاح پاسخ دهند.
مبنع : موانع نكاح